SWOT là gì? Hướng dẫn phân tích SWOT cho người mới

Trong lĩnh vực Marketing, mô hình SWOT không thể không được nhắc đến, đó là công cụ tuyệt vời giúp bạn xác định và xây dựng chiến lược cho doanh nghiệp. Việc tạo ra một bản phân tích SWOT chi tiết sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc tìm hiểu về điểm mạnh, điểm yếu, thách thức và cơ hội của doanh nghiệp, từ đó tạo ra một sự phát triển bền vững. Bài viết này sẽ giới thiệu về khái niệm SWOT là gì và cách thực hiện phân tích SWOT một cách chi tiết. Hãy cùng tìm hiểu nhé!

SWOT là gì?

SWOT là từ viết tắt của bốn từ tiếng Anh: Strengths (thế mạnh), Weaknesses (điểm yếu), Opportunities (cơ hội) và Threats (thách thức) – đây là mô hình phân tích kinh doanh nổi tiếng dùng trong doanh nghiệp.

SWOT là một ma trận phân tích kinh doanh được áp dụng rộng rãi bởi nhiều doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp muốn cải thiện tình hình kinh doanh hoặc không biết hướng đi nào là phù hợp, mô hình SWOT có thể được sử dụng.

Trong mô hình này, các điểm mạnh và điểm yếu được xem là các yếu tố nội bộ của doanh nghiệp, bao gồm danh tiếng, đặc điểm và vị trí địa lý, và tất cả những yếu tố này có thể thay đổi. Trong khi đó, các cơ hội và rủi ro được coi là các yếu tố bên ngoài, bao gồm nguồn cung cấp và đối thủ cạnh tranh, và doanh nghiệp của bạn sẽ khó có thể kiểm soát những yếu tố này.

Phân tích SWOT là gì?

Phân tích SWOT đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng chiến lược sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp. Tóm lại, phân tích SWOT bao gồm việc phân tích 4 yếu tố chính: Điểm mạnh (Strengths), Điểm yếu (Weaknesses), Cơ hội (Opportunities) và Thách thức (Threats), từ đó giúp xác định mục tiêu chiến lược và hướng đi phù hợp cho doanh nghiệp.

SWOT được áp dụng trong lĩnh vực nào?

Phân tích SWOT, hay ma trận SWOT, là một kỹ thuật chiến lược được sử dụng để giúp cá nhân hoặc tổ chức xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức trong cạnh tranh thương trường cũng như trong quá trình xây dựng nội dung kế hoạch cho dự án.

Doanh nghiệp có thể sử dụng phân tích SWOT để làm rõ mục tiêu đầu tư và xác định những yếu tố khách quan và chủ quan có thể ảnh hưởng đến quá trình đạt được mục tiêu đó. Xác định mô hình SWOT là một yếu tố cực kỳ quan trọng, vì nó sẽ quyết định bước tiếp theo để đạt được mục tiêu.

Người lãnh đạo nên dựa vào ma trận SWOT để xem mục tiêu có khả thi hay không. Nếu không, họ cần thay đổi mục tiêu và tiến hành lại quá trình đánh giá ma trận SWOT.

Dưới đây là một số trường hợp ứng dụng phân tích mô hình SWOT: lập kế hoạch chiến lược, brainstorm ý tưởng, đưa ra quyết định, phát triển thế mạnh, loại bỏ hoặc hạn chế điểm yếu, giải quyết vấn đề cá nhân như vấn đề nhân viên, cơ cấu tổ chức và nguồn lực tài chính.

Ai nên thực hiện phân tích SWOT?

Mô hình SWOT là một công cụ hữu ích và phổ biến trong lĩnh vực kinh doanh, đặc biệt là đối với lãnh đạo và người đứng đầu công ty. Để đạt được sự thành công, các doanh nghiệp cần đi đầu và tự khám phá, áp dụng mô hình SWOT vào hoạt động của mình. Mô hình này không chỉ giúp các doanh nghiệp lớn điều hành hiệu quả mà còn hỗ trợ những doanh nghiệp nhỏ và vừa tìm ra những cách tiếp cận mới trên thị trường.

Tuy nhiên, để có một mô hình SWOT hoàn hảo và giải quyết được những khó khăn của công ty, cần phải có sự tham gia của một nhóm người có góc nhìn đa chiều. Quản lý, nhân viên kinh doanh, nhân viên dịch vụ chăm sóc khách hàng và thậm chí khách hàng cũng đóng góp ý kiến vào việc xây dựng mô hình SWOT. Điều này giúp tạo ra một mô hình linh hoạt và phản ánh đúng thực tế.

Vì sao doanh nghiệp cần phân tích mô hình SWOT? Sử dụng SWOT giúp doanh nghiệp đánh giá hiện trạng và xây dựng chiến lược hiệu quả hơn. Tuy nhiên, mọi thứ luôn thay đổi theo thời gian và xu hướng, do đó, doanh nghiệp cần có những đánh giá và xây dựng mô hình linh hoạt.

Nguồn gốc hình thành ma trận SWOT

Trải qua nhiều năm, phương pháp phân tích ma trận SWOT đã trở thành một công cụ phổ biến và được biết đến rộng rãi. Nhiều người cho rằng khái niệm này được đề xuất bởi cố vấn quản lý người Mỹ Albert Humphrey.

Trong quá trình thực hiện một dự án nghiên cứu tại Đại học Stanford trong khoảng thời gian từ năm 1960 đến 1970, Albert Humphrey đã phát triển một công cụ phân tích để đánh giá các kế hoạch chiến lược. Công cụ này không chỉ giúp ông nhận ra lý do tại sao các kế hoạch của các doanh nghiệp thường thất bại mà còn giúp ông nhìn thấy các cơ hội có thể khai thác trong tương lai và những thách thức có thể gặp phải.

Ông đã đặt tên cho kỹ thuật phân tích dữ liệu này là SOFT, viết tắt của S = Satisfactory (điểm hài lòng ở thời điểm hiện tại), O = Opportunities (cơ hội có thể khai thác trong tương lai), F = Faults (sai lầm ở thời điểm hiện tại) và T = Threats (thách thức có thể gặp phải trong tương lai).

Mặc dù hầu hết mọi người đồng ý rằng SOFT là tiền thân của mô hình SWOT, nhưng cũng có một số người tin rằng khái niệm SWOT đã được phát triển một cách độc lập và không liên quan đến SOFT.

Hướng dẫn xây dựng mô hình SWOT hiệu quả

Để khởi đầu một chiến lược kinh doanh hiệu quả, ta cần phải thực hiện phân tích kỹ lưỡng về 4 yếu tố trong mô hình sau đây:

Strengths (Điểm mạnh)

Trong mô hình kinh doanh, một yếu tố không thể thiếu là điểm mạnh của doanh nghiệp. Mỗi doanh nghiệp đều có những điểm mạnh riêng biệt, như công việc mà họ thực hiện tốt, những tố chất đặc biệt làm nổi bật doanh nghiệp so với đối thủ.

Các nguồn lực nội bộ như kỹ năng chuyên môn, kiến thức nghề nghiệp và tư duy của nhân viên cũng là một điểm mạnh. Ngoài ra, tài sản hữu hình như máy móc, thiết bị tiên tiến và tài sản vô hình như kỹ thuật độc quyền, bằng sáng chế cũng đóng vai trò quan trọng trong việc làm nổi bật doanh nghiệp.

Để xác định điểm mạnh cốt lõi của doanh nghiệp, có thể đặt những câu hỏi xoay quanh vấn đề này.

Ví dụ như:

1. Khách hàng yêu thích điều gì về doanh nghiệp hoặc sản phẩm của bạn?
2. Doanh nghiệp của bạn làm gì tốt hơn các doanh nghiệp khác trong cùng ngành?
3. Đặc tính thương hiệu thu hút nhất của doanh nghiệp bạn là gì?
4. Bạn có những ý tưởng bán hàng độc đáo nào?
5. Bạn có những tài nguyên mà đối thủ không có?

Tuy nhiên, khi xác định điểm mạnh cốt lõi, cần lưu ý đánh giá từ nhiều góc độ khác nhau, từ vị trí của người trong cuộc, khách hàng và đối thủ trong cùng ngành.

Ví dụ, nếu chất lượng là một điểm mạnh, nhưng đối thủ cũng có chất lượng tương tự, thì cần tìm những khía cạnh khác để khai thác. Khi gặp khó khăn, hãy nhìn nhận nó như một cơ hội để tận dụng điểm mạnh của doanh nghiệp.

Weaknesses (Điểm yếu)

Trong bất kỳ doanh nghiệp nào, có điểm mạnh thì chắc chắn cũng sẽ có hạn chế nhất định. Tuy nhiên, cách mà mỗi doanh nghiệp khắc phục điểm yếu lại khác nhau. Có một số đặc điểm về điểm yếu mà doanh nghiệp của bạn cần phải thảo luận, bao gồm:

1. Khía cạnh hay chuyên môn còn hạn chế của doanh nghiệp: Điều gì đang làm doanh nghiệp của bạn không đạt được sự chuyên môn hoàn hảo? Có những kỹ năng nào đang thiếu trong công việc của nhân viên?
2. Việc đối thủ làm tốt hơn bạn: Điều gì khiến đối thủ của bạn vượt trội hơn? Họ có phương pháp kinh doanh nào mà bạn chưa áp dụng được?
3. Nguồn lực bị hạn chế ở khâu nào: Bạn có đủ tài nguyên, nhân lực và vốn để phát triển doanh nghiệp? Hay có những khâu mà bạn cần cải thiện để tận dụng tối đa nguồn lực?
4. Điều khoản trong hợp đồng đã rõ ràng hay chưa: Bạn đã đảm bảo rằng tất cả các điều khoản trong hợp đồng đều rõ ràng và không gây tranh cãi?
5. Phản hồi từ khách hàng: Bạn đã nhận được phản hồi nào từ khách hàng về doanh nghiệp hoặc sản phẩm của bạn? Có những lời nhận xét hay đánh giá nào mà bạn thường nhận được?
6. Giá bán sản phẩm so với đối thủ cạnh tranh: Giá bán sản phẩm của bạn có phù hợp và cạnh tranh so với đối thủ?
7. Kênh bán hàng hiệu quả: Các kênh bán hàng mà bạn đang sử dụng có đem lại hiệu quả như mong đợi hay không?
8. Dịch vụ hỗ trợ: Dịch vụ hỗ trợ mà doanh nghiệp bạn cung cấp đã đáp ứng đầy đủ nhu cầu của khách hàng hay cần cải thiện?
9. Lý do để khách hàng lựa chọn sản phẩm của bạn: Bạn đã xác định được lý do tại sao khách hàng nên lựa chọn sản phẩm của bạn thay vì của đối thủ?
10. Chiến dịch quảng cáo: Các chiến dịch quảng cáo của bạn đã đạt được khách hàng tiềm năng hay cần điều chỉnh để tiếp cận tập khách hàng mục tiêu?

Đối với điểm yếu, bạn cần có cái nhìn khách quan và chủ quan để hiểu rõ vấn đề. Hơn nữa, bạn cần đối mặt với điểm yếu để nhanh chóng đưa ra những giải pháp đúng đắn và kịp thời.

Opportunities (Cơ hội)

Trong mô hình SWOT, yếu tố tiếp theo là cơ hội, là những điểm mà doanh nghiệp có thể tận dụng để phát triển và mở rộng. Để xác định cơ hội kinh doanh, chúng ta cần xem xét các yếu tố như xu hướng công nghệ và thị trường, sự thay đổi chính sách của chính phủ, sự thay đổi về mặt xã hội, dân số, lối sống, xu hướng khách hàng, và nhiều yếu tố khác.

Việc tìm ra cơ hội kinh doanh đòi hỏi chúng ta phải trả lời những câu hỏi như:

1. Làm thế nào để cải thiện quy trình bán hàng và hỗ trợ khách hàng hiện có cũng như khách hàng tiềm năng?
2. Có thể sử dụng những phương pháp truyền thông nào để thúc đẩy quá trình mua hàng của khách hàng?
3. Làm thế nào để tối ưu quy trình làm việc hiệu quả?
4. Có những công cụ hoặc tài nguyên tiềm năng nào mà chúng ta chưa khai thác hết?
5. Có những kênh quảng cáo hay chiến dịch quảng bá hình ảnh tiềm năng mà chúng ta chưa thực hiện?

Để tìm ra cơ hội, chúng ta cần xem xét lại điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp. Từ điểm mạnh, chúng ta có thể tạo ra ý tưởng để khai thác thêm nhiều cơ hội. Từ điểm yếu, chúng ta cần khắc phục và biến chúng thành cơ hội.

Threats (thách thức)

Threat – Thách thức, Rủi ro hoặc các mối đe dọa, là yếu tố cuối cùng trong phân tích SWOT. Có nhiều thuật ngữ khác dùng để chỉ đến Threat, nhưng cơ bản, đều ám chỉ đến những yếu tố có thể gây rủi ro hoặc đe dọa đến khả năng thành công và tăng trưởng của doanh nghiệp. Trong lĩnh vực kinh doanh, không thể tránh khỏi những rủi ro và đây chính là một trong những yếu tố quan trọng trong mô hình SWOT.

Các thách thức doanh nghiệp phải đối mặt có thể bao gồm: sự xuất hiện của đối thủ cạnh tranh mới, thay đổi chính sách pháp luật, hoặc thay đổi trong xu hướng tiêu dùng mà doanh nghiệp cần phải nhanh chóng thích nghi với để phù hợp với thị trường. Tóm lại, chúng ta có thể sử dụng các điểm mạnh và cơ hội để vượt qua những điểm yếu và thách thức.

Khi đánh giá cơ hội và thách thức, Phân tích PEST – Phân tích toàn cảnh môi trường kinh doanh dựa trên Chính trị (P), Kinh tế (E), Xã hội (S), Công nghệ (T) – là một công cụ hữu ích để đảm bảo rằng chúng ta không bỏ sót những yếu tố bên ngoài như mới quy định của nhà nước hay sự thay đổi công nghệ trong ngành.

Cách xây dựng chiến lược SWOT

Phân tích mô hình SWOT là một công cụ hữu ích để hỗ trợ doanh nghiệp trong việc giải quyết các vấn đề từ nhỏ đến lớn. Dưới đây là bốn chiến lược kết hợp của SWOT mà bạn có thể tham khảo:

• Chiến lược S-O (Strengths – Opportunities): Tận dụng những điểm mạnh của doanh nghiệp để khai thác cơ hội hiện có. Bằng cách nhìn nhận và sử dụng hiệu quả những vị thế thuận lợi, bạn có thể phát triển và tận dụng tốt cơ hội để nâng cao hiệu suất kinh doanh.
• Chiến lược W-O (Weaknesses – Opportunities): Đối mặt với những điểm yếu, bạn cần tìm cách khắc phục chúng để tận dụng cơ hội hiện có. Bằng cách xác định và cải thiện những khía cạnh yếu của doanh nghiệp, bạn có thể tận dụng tốt những cơ hội để cải thiện hiệu quả kinh doanh.
• Chiến lược S-T (Strengths – Threats): Sử dụng những điểm mạnh của doanh nghiệp để giảm thiểu những rủi ro từ môi trường bên ngoài. Bằng cách tận dụng các yếu tố mạnh của doanh nghiệp, bạn có thể đối phó và giảm bớt tác động tiêu cực từ các yếu tố môi trường.
• Chiến lược W-T (Weaknesses – Threats): Đề ra các kế hoạch thiết thực để tránh những yếu tố tác động từ bên ngoài. Bằng cách nhìn nhận và xử lý cẩn thận những yếu tố yếu của doanh nghiệp, bạn có thể ngăn chặn và giảm thiểu tác động tiêu cực từ các yếu tố môi trường.

Kết hợp những yếu tố này sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện về tình hình chung của doanh nghiệp và đưa ra các chiến lược phù hợp để giải quyết các vấn đề. Bằng cách áp dụng các chiến lược này, bạn có thể tận dụng hiệu quả các yếu tố để đạt được kết quả tốt hơn trong việc giải quyết các vấn đề.

Ý nghĩa của việc sử dụng mô hình SWOT

Việc phân tích mô hình SWOT là một trong các bước quan trọng trong quá trình xây dựng kế hoạch kinh doanh của một doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp đang có ý định phát triển và xây dựng một hình ảnh uy tín trên thị trường, việc phân tích SWOT là không thể thiếu.

Mô hình SWOT cũng giúp đánh giá một cách khách quan các dữ liệu, từ đó giúp bạn trình bày ý tưởng một cách có trật tự và logic. Cuối cùng, việc phân tích SWOT cũng cung cấp thông tin hữu ích để kết nối khả năng và nguồn lực của công ty với lợi thế cạnh tranh của mình.

Ví dụ về mô hình SWOT của doanh nghiệp Starbuck

Để giúp các bạn hiểu rõ hơn về mô hình SWOT, hãy cùng tôi xem xét những trường hợp nghiên cứu mà một doanh nghiệp lớn đã sử dụng SWOT như:

Thế mạnh (Strengths)

• Starbucks là một tập đoàn kinh doanh cà phê có thu nhập lên đến 600 triệu đô la vào năm 2004.
• Được biết đến là một thương hiệu cà phê toàn cầu nổi tiếng với chất lượng sản phẩm và dịch vụ, Starbucks đã vinh dự được xếp vào danh sách top 100 nơi làm việc tốt nhất và được tôn trọng với tinh thần tôn trọng nhân viên.
• Doanh nghiệp này mang tầm nhìn và sứ mệnh giàu tính đạo đức trong hoạt động kinh doanh của mình.
• Họ luôn hiểu rõ thị hiếu và xu hướng của khách hàng để đáp ứng tốt nhất nhu cầu của họ.

Điểm yếu (Weaknesses)

• Trong lĩnh vực phát triển sản phẩm mới và tính sáng tạo, Starbuck đã trở thành một tên tuổi nổi tiếng và được biết đến với khả năng mát tay của mình. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng có thể thành công trong việc cải tiến và đôi khi, họ cũng gặp phải thất bại.
• Để tránh rủi ro và đảm bảo sự phát triển bền vững, Starbuck đã xây dựng một chuỗi nhượng quyền có mặt trên khắp thế giới.
• Chủ yếu dựa trên lợi thế cạnh tranh của việc bán lẻ cà phê, Starbuck đã quyết định chậm lấn sang các lĩnh vực khác để tăng trưởng.

Cơ hội (Opportunities)

• Năm 2004, Starbuck đã thể hiện khả năng xuất sắc trong việc nhận biết và tận dụng các cơ hội. Họ đã hợp tác với Hewlett Packard, một tập đoàn công nghệ thông tin hàng đầu, để mở dịch vụ CD-burning tại cửa hàng Santa Monica (California, Mỹ). Mục tiêu của họ là mang đến cho khách hàng khả năng tự tạo CD âm nhạc cá nhân.
• Với sản phẩm và dịch vụ mới này, Starbuck đã mở rộng việc bán lẻ tại các cửa hàng cà phê, bao gồm cả các sản phẩm đạt tiêu chuẩn Fair Trade. Điều này tạo ra cơ hội cho Starbuck để mở rộng thị trường ra quốc tế, chẳng hạn như tại các thị trường cà phê mới như Ấn Độ và các quốc gia trong vùng Thái Bình Dương.

Thách thức (Threats)

• Trong tương lai, có thể xuất hiện một loại thức uống mới thống trị thị trường và cà phê sẽ không còn giữ vị trí hàng đầu như hiện nay.
• Giá nguyên liệu và sản phẩm từ sữa có thể tăng lên do sự tăng cầu của người tiêu dùng.
• Sự thành công nổi bật của Starbucks đã thúc đẩy đối thủ cạnh tranh sao chép ý tưởng kinh doanh của họ. Điều này tạo ra một thách thức mới từ đối thủ cạnh tranh.

Kết luận

Việc áp dụng mô hình SWOT trong kinh doanh giúp các doanh nghiệp xác định được những điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức của mình. Từ đó, họ có thể xây dựng những kế hoạch phát triển phù hợp để đạt được thành công bền vững. Hy vọng thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về mô hình SWOT và cách áp dụng nó trong kinh doanh. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy để lại bình luận dưới đây để tôi có thể giải đáp ngay. Ngoài ra bạn đọc có thể xem thêm các bài viết khác về SEO, Marketing tại Voviethoang.top nhé.

Tài liệu tham khảo

• SWOT Analysis: How To With Table and Example: https://www.investopedia.com/terms/s/swot.asp
• SWOT Analysis: How To Do One [With Template & Examples]: https://blog.hubspot.com/marketing/swot-analysis
• How to Use SWOT Analysis to Strengthen Your Marketing Strategy: https://www.entrepreneur.com/growing-a-business/what-is-swot-analysis-in-marketing/441340

Tác giả: Võ Việt Hoàng SEO